click for english

DARON: João, mariene bioloog – 39

DARONNE : Rita, bediende bij een vliegmaatschappij – 35

GEZINSSITUATIE: 12 jaar samen en ouders van João Maria – 15 maanden

Het is via haar Instagram-feed dat we Rita op het spoor kwamen. In volle voorbereiding van onze trip naar de Azoren, zoekend naar de mooiste spots van São Miguel via alle mogelijke hashtags, vonden we haar turend naar een meer met een baby op de arm. Het klikte letterlijk op het eerste zicht. Een paar weken later wachtten we haar op in de lobby van een hotel in Ponta Delgada. Ze neemt ons van daar uit mee naar haar appartement om de hoek, waar ze samen met haar vriend en zoontje woont. Van op de vijfde verdieping zie je in de verte de oceaan. Het terras staat vol tropische planten en daartussen loopt een sneeuwwitte poes met azuurblauwe ogen. De televisie staat aan zonder klank. Op de nieuwszender zijn er beelden uit Stockholm te zien, waar net iemand inreed op voetgangers. Of het een nieuwe aanslag is, weten we op dat ogenblik nog niet. Zo ontmoeten we elkaar – na een paar DM’s – in levende lijve.

Een gesprek over opgroeien in de eighties en opvoeden in de twenty-tens, over trotse eilandbewoners en nuchtere vastelanders, over jezelf verliezen als ouder, pelgrimstochten, drugs in mechanische walvissen en terreur in Europa.

DARON

João: “Ik ben opgegroeid in Lissabon en kwam voor het eerst naar São Miguel in 1998. Het was liefde op het eerste gezicht; telkens ik kon, kwam ik terug. Maar het is pas sinds een jaar of 6, 7 dat ik hier vast woon. Ik ben intussen mijn PHD in mariene biologie aan het afronden. Het is niet gemakkelijk als onderzoeker in Portugal. Er worden geen contracten aangeboden en er is heel weinig sociale steun van de overheid. Portugal is echt heel bureaucratisch op dat vlak. Het enige positieve eraan is dat je je eigen zaken beheert en niemand verantwoording verschuldigd bent.” In wat voor een gezin ben je zelf opgegroeid? João: “Mijn ouders zijn gescheiden toen ik twee was. Mijn vader woont in Lissabon waar hij professor is aan de universiteit en auteur is van een aantal boeken. Mijn moeder is naar London getrokken, deels omwille van de financiële crisis. Ze werkt er als nanny. Mijn ouders waren de kinderen van de vrijheid, van de revolutie. Portugal ging gebukt onder een dictatoriaal regime tot en met 197’. Hun generatie maakten de revolutie. Ze waren allemaal vrijgevochten, met een zeer open geest. Ik groeide als het ware alleen op!” Neem je die onafhankelijkheid ook mee in jouw vaderschap? João:  “Wel niet echt, ik weet het niet, het is nu zo anders. Na de revolutie werden mijn ouders niet zoveel met andere problemen, zoals geweld of angst, geconfronteerd. Toen ik jong was, wandelde ik alleen naar school van de ene kant van Lissabon naar de andere. Wat vandaag ondenkbaar is. Ik wil hem ook helemaal niet zo vrij laten zoals bij mij het geval was. Ik wil me verbonden voelen met hem. Hem zijn vrijheid gunnen, maar er ook zijn. Ik had dat gevoel niet bij mijn ouders. Ik weet niet zeker of hun scheiding er voor iets tussen zat.”

Mijn ouders waren de kinderen van de vrijheid, van de revolutie. Portugal ging gebukt onder een dictatoriaal regime tot en met 1974. Hun generatie maakte de revolutie. Ze waren allemaal vrijgevochten, met een zeer open geest.

Heb je broers of zussen? João: “Ja, één echte broer. Mijn vader is enkele keren hertrouwd, waardoor hij kinderen bij verschillende vrouwen heeft. Mijn jongste halfbroer is 30 jaar jonger… Zijn huidige vrouw is ongeveer mijn leeftijd.” En vind je dat OK? João: Wel … eigenlijk wel. Het is zijn leven.” Heb je veel contact met je familie? João: “Ja, met mijn moeder wel. We bellen bijna elke dag en dat is soms vermoeiend. Met mijn vader spreek ik drie à vier keer per jaar. Vreemd genoeg heb ik een betere band met mijn vader dan met haar.” Belt ze echt elke dag? Is dat iets typisch Portugees? (Koen en ik hebben beiden ons moeders vroeg verloren, vandaar de misschien vreemde vraag…) João: (Lacht) “Niet echt denk ik, eerder iets typisch voor moeders! Of misschien Portugese moeders.”

DARONNE

De jaren ’80 waren echt anders. Mijn moeder liet ons bijvoorbeeld de ganse dag alleen op het strand spelen, zonder zonnecrème of pet… Toen was de zon nog goed! (lacht) Nu, wordt er enkel over kanker gesproken …

Rita: “Ik kom uit een heel klassiek gezin. Vader, moeder, neven en nichten. We zijn allemaal samen in het dorpje Água de Pau opgegroeid met veel nonkels en tantes in de buurt. We brachten al onze vrije tijd door aan de zee bij Caloura.” We waren toevallig gisteren in Caloura, wat een idyllisch dorpje ! Rita: “Weet je dat dit een van de duurste buurten is van gans Portugal? Ik woonde weliswaar niet in dat gedeelte, maar ging er vroeger elke dag zwemmen. Mijn grootvader had een boerderij in Villa Franca, waar ook mijn tante woonde met al mijn neven en nichten. We hadden heerlijke zomers samen, het leven was echt heel eenvoudig. We wisten eigenlijk niets van de wereld – we hadden maar één TV-zender – en speelden altijd buiten. De jaren ’80 waren echt anders. Mijn moeder liet ons bijvoorbeeld de ganse dag alleen op het strand spelen, zonder zonnecrème of pet… Toen was de zon nog goed! (lacht) Nu, wordt er enkel over kanker gesproken … en word je als een gek bekeken als je tussen 13 en 16u ligt te zonnen. Alles is vandaag zo complex. Ik bak er precies niets van, of zo voelt het althans aan. Ik moet zoveel voor mijn kind beslissen, maar doe ik het wel goed? Ik twijfel met momenten of ik wel een goede moeder ben, je weet het nooit… Soms benijd ik mijn ouders. Ik weet niet echt of het zo was, maar het leek alsof alles toen veel makkelijker was, qua opvoeden dan toch. Ze moesten werken om ons te kunnen voeden en kleden en ervoor zorgen dat we konden studeren. En dat was’t. Nu is er zoveel om je kop over te breken.” Waaraan ligt dat, denk je? Rita:  “Omdat we onze ouders fouten hebben zien maken? We willen uit hun fouten leren en laten ons veel meer door specialisten beïnvloeden. We willen de betere, de beste ouders proberen zijn. Daarom denk ik dat we zo bezorgd zijn. Ik wil dat João Maria later als hij groot is, kan zeggen dat zijn ouders echt hun best hebben gedaan.”

COUPLE MATTERS

Hoe hebben jullie elkaar ontmoet? Rita: “João is niet van hier, ik wel. Hij komt van het vasteland. We zijn beide Portugees, maar ik ben in de eerste plaats Azoriaanse en ben daar bijzonder trots op! We hebben elkaar leren kennen op een feestje van de maritieme faculteit van de universiteit van Ponta Delgada.” João: “Ik studeerde er en kwam terug van vakantie, en dan …” Rita: “…en dan kon hij me niet meer met rust laten.” (lacht)

João: “Ik reisde vaak in het begin. Soms was ik in Nederland en dan weer in Lissabon…” Rita: “Veel van mijn vrienden meenden dat zo’n relatie onmogelijk vol te houden zou zijn. Het was zeker niet altijd even makkelijk, maar het is ons gelukt. Ik ben outgoing, João is meer bescheiden. Hij is backoffice, ik ben frontoffice. We vullen elkaar perfect aan.” (lacht) Wat staat er zoal op het programma van een date als je hier woont ? Rita: “Een etentje en naar het strand.” En een hike? Rita: “Oh nee! Ik ben helemaal geen sportieve vrouw. (João lacht) Ik kan echt niet van een trektocht genieten. Ik ben heel traag en João is super snel. Als we hiken, dan loopt hij altijd 3 km voorop en word ik boos omdat dat hij me achterlaat. Hij begrijpt niet dat er mij van alles kan overkomen. Is dat dan romantiek?!”

Hij is backoffice, ik ben frontoffice.

Hoe traditioneel zijn de koppels hier nog? João: “Wij delen echt alle huishoudelijke taken, wat ons bijzonder a-typisch maakt.” Rita: “Ik werk regelmatig op zondagen, de ene week begint mijn shift op de luchthaven heel vroeg en sta ik op om 4u ’s nachts, en de andere week heb ik de late tot 12u ‘nachts. De inbreng van João is met andere woorden echt nodig om alles in goede banen te leiden. Ons leven zou anders uitdraaien op een fiasco. Maar hoewel vrouwen hier dus ook vaak heel hard werken en hun mannen met andere woorden nodig hebben, gaat het er in heel wat koppels van onze leeftijd nog helemaal anders aan toe. Weet je, wij zijn van het zuiderse type, net als Spanjaarden en Italianen. Vrouwen ervaren hier nog steeds heel wat sociale druk om die rol van goede huisvrouw en moeder op zich te nemen. Er is wel wat veranderd sinds mijn kinderjaren, maar we zijn er nog niet. We hebben echt onze mannen nodig om ons te helpen.” João: “Ik kook hier alleszins het meest. Het liefst cozido of feijoada, een typisch Braziliaanse stoofpot. Of gerechten van mijn moeder, zoals rundvlees met tomaat en ajuin. Ik maak die geregeld, zonder recept,  puur op mijn herinneringen als kind.”

PARENTING MATTERS

Zijn jullie eensgezind over hoe jullie João Maria willen opvoeden? Rita: “We zitten op één lijn en we proberen dat zo spontaan mogelijk te laten verlopen. Van ons beiden maak ik me het meeste zorgen, maar tot nu toe hebben we over opvoeden nog geen conflicten gehad.” Wat vind je het moeilijkste aan ouderschap? Rita: “Sowieso het emotionele aspect. Vroeger leefde ik vooral in het moment, ik dacht niet aan de toekomst. Nu ben ik veel meer bezig met alle wat mijn kind zou kunnen overkomen. Soms heb ik het er echt heel moeilijk mee, het draait nu niet enkel meer om mij. Vroeger had ik zo weinig zorgen, alles was easy. Ik aanvaardde alles wat me overkwam en was heel gelukkig met mijn situatie. Ik heb niet veel nodig om gelukkig te zijn. Wanneer João Maria is geboren, sloeg die zorgeloosheid om… Ik weet niet of die zorgen gaan afnemen in de toekomst, maar nu vind ik dat het moeilijkste aan ouderschap. We kennen veel mensen met ziektes, en dan pieker ik… Maar ik ben me er van bewust en werk er iedere dag aan.”

Mijn beste karaktereigenschappen zijn eigenlijk een beetje verdwenen wanneer hij werd geboren…

Hoe bedoel je? João: “João Maria had bij zijn geboorte wat problemen met zijn rug, daarom gedraagt Rita zich zo. De dokters wisten het ook niet altijd even goed. We hebben wel wat onderzoeken moeten toestaan, en daar is ze heel nerveus van geworden.” Rita: “Het leven krijgt een andere betekenis, eentje die je nog niet kende. Niemand kon ons echt verklaren wat er aan de hand was met zijn rug. Ze zeiden, ‘het komt waarschijnlijk door zijn positie in de buik, kom terug na 12 maanden’ en wanneer het jaar voorbij was ‘kom nog eens wanneer hij 18 maanden wordt’. Het voelde echt heel lang aan op dat moment. Mijn beste eigenschappen zijn eigenlijk een beetje verdwenen wanneer hij werd geboren… Ik was echt een relaxed persoon en heel positief, maar door wat er is gebeurd, heb ik ook mijn kleinere kantjes leren kennen. Zeer onrustig, me constant afvragen of alles wel ok is, …Soms denk ik, mocht er iets met hem gebeuren…” (zucht)

Voor mij is het leukste aan ouderschap de liefde die je voelt wanneer je kind zijn armen opent om naar jou te grijpen.

Wat is het beste aan ouder zijn? Rita: “Iedereen had het over de grootst mogelijke liefde die je kan ervaren. Het is zo’n cliché, maar voor mij is João Maria de wereld! Elke dag is een goede, dankzij hem. Uiteraard zijn er ook slechte dagen, maar hij maakt ze alleszins beter. Ik kan me mijn leven niet meer voorstellen zonder hem.” João: “Voor mij is het leukste aan ouderschap de liefde die je voelt wanneer je kind zijn armen opent om naar jou te grijpen. Het ergste? Sowieso de vermoeidheid, en het gehuil, daar kan ik moeilijk tegen. Vanuit een biologisch standpunt begrijp ik waarom hij huilt, het is zijn manier is van spreken, of iets te vragen, maar het maakt me gek.”

Hoe behouden jullie de passie in jullie relatie? João: “Dat is bijzonder moeilijk, ik weet het niet, … we proberen af en toe eens met ons twee uit te gaan. Haar broer komt dan eens babysitten of iemand anders. Een voordeel van op een eiland te wonen, is dat iedereen elkaar eigenlijk kent. We hebben nog nooit volslagen onbekende babysits moeten inschakelen.” Is opvang hier duur? Rita: “Ja en neen. Ja aangezien we niet veel verdienen en het een grote hap uit ons gezinsbudget neemt, maar dan ook weer niet omdat de prijzen voor kinderopvang gebaseerd zijn op ons loon.” João: “Crèches zijn niet echt zo duur…de overheid komt er voor een groot deel in tussen.” Wij betaalden destijds iets van een 35€ per dag. Er was geen plaats in gesubsidieerde crèches en konden enkel terecht in een privé crèche! Rita: “OMG, dat is super duur! Hier is het ongeveer 10% van je loon, wij betalen 165€ per maand, eten inbegrepen. Er zijn maar een paar privé crèches. Idem voor scholen. Toen ik klein was, was alles publiek. Nu zie je meer privé instellingen verschijnen.”

Ik ben ook wat bang van te strenge scholen, omdat die zoveel druk opleggen wanneer je als leerling niet goed meekan. In tegenstelling tot João was ik zelf geen al te beste student en wil hem die druk liever besparen.

In wat voor een school zouden jullie João Maria graag willen inschrijven? Rita: “Ik zou graag een vrije school willen. Alles is hier nu bijzonder hard gesteld op veiligheid, kinderen worden altijd binnengehouden. Ik wil graag een school waar hij kan buitenspelen, in de bomen kan klauteren…waar het niet te strikt is. Ik wil echt dat hij een bepaalde vrijheid beleeft op school en niet teveel huiswerk meekrijgt.” Gaan jullie dan thuis strenger zijn? Rita: “Neen, ik vind echt niet dat je kinderen van 6 tot 10 jaar streng moet aanpakken. Ik denk dat je ze veeleer de middelen moet aanreiken om een goed mens te worden, dat je hen waarden moet meegeven die ze later kunnen gebruiken. Ik zou het fijn vinden mocht João Maria terecht komen in een omgeving waar een ruime culturele diversiteit heerst. Ik ben Azoriaanse, mijn moeder en vader zijn Azorianen. Een vader hebben die afkomstig is van het vasteland, is hier al bijzonder exotisch. (lacht) Ik ben ook wat bang van te strenge scholen, omdat die zoveel druk opleggen wanneer je als leerling niet goed meekan. In tegenstelling tot João was ik zelf geen al te beste student, ik wil hem die druk liever besparen. Interesse in de wereld, die had ik wel. Vroeger liep ik vaak goede studenten tegen het lijf, die werkelijk geen normaal gesprek konden voeren… Gek toch, als je er over nadenkt. Je bent dan zo goed in je eigen vakgebied, maar ook zo slecht op vele andere vlakken.”

Ik wil graag dat hij van alles en van overal iets opneemt en interesse heeft in diverse aspecten van het leven. Ik hoop dat hij hij zich niet minderwaardig voelt ten opzichte van anderen omdat hij iets minder goed kan.

Iedereen wil gelukkige kinderen grootbrengen, maar wat is gelukkig? Lijkt jou dat geen overgewaardeerd en vaag concept? Rita: “Een gelukkige kind grootbrengen betekent voor mij dat hij kan doen wat hij wilt, maar dat hij er zelf hard voor zal moeten werken. Ik wil hem daarbij helpen, maar ik koester geen verwachtingen.” Geen enkel? Rita: “Wel, het is moeilijk, maar ik probeer het niet te doen. Maar nu ik er over nadenk, heb ik er eigenlijk wel al… Waarom loopt hij niet sneller? Waarom praat hij nog niet? Waarom…?? Ik wil heel graag dat hij een nieuwsgierig mens wordt met veel interesses.” En voor jou, João? João: “Ik weet het niet zo goed, … Ik wil graag dat hij vrij is. Dat is mijn idee van gelukkig zijn.” Rita: “Ik wens dat hij nooit te bang is om echt iets te willen, dat hij ouders heeft die met hem willen praten zonder hem te belemmeren. Ik wil graag dat hij van alles en van overal iets opneemt en interesse heeft in verschillende aspecten van het leven. Ik hoop dat hij hij zich niet minderwaardig voelt ten opzichte van anderen omdat hij iets minder goed kan.”

Mijn moeder vroeg zelf niet of we huiswerk hadden. Ze wist dat we verantwoordelijk waren en ging ervan uit dat we het zelf wel zouden oplossen.

Rita: “Zelf heb ik van mijn ouders nooit de druk ervaren om iets te doen of te worden. Mijn moeder vroeg zelf niet of we huiswerk hadden. Ze wist dat we verantwoordelijk waren en ging ervan uit dat we het zelf wel zouden oplossen.” Had je dan niet het gevoel dat ze weinig interesse had in je doen en laten? Rita: “Niet echt, mijn generatie was gewoon op zichzelf. Het was bijvoorbeeld wel anders voor mijn jongere broer. Hij was minder uitbundig dan ik en had duidelijk meer sturing nodig. Mijn vrienden hadden hadden vaak zoveel broers en zussen waardoor hun ouders nooit volledig aanwezig konden zijn. Dat was gewoon zo. Ik wil het zeker anders aanpakken met mijn kinderen, maar ik wil ze ook niet onder druk zetten. De keuzes aan hen overlaten, dat vind ik heel belangrijk. Dat ze die vrijheid hebben, maar ook een bepaalde verantwoordelijkheid. Ik besef ook dat het verschillende kanten kan uitgaan als je het zo aanpakt, daarom moeten we ook heel voorzichtig zijn! Eigenlijk wil ik vooral dat we over alles kunnen praten. Dit was niet zo in mijn tijd… Ach, João Maria is mijn eerste kind, en ik weet niets van kinderen. Soms herken ik mezelf niet als moeder… Als hij iets heeft moet ik er over googelen, wat uiteindelijk gevaarlijk is. Met al die informatie denk ik te snel aan het ergste, dat hij gaat sterven, … en dan geraak ik helemaal overstuur. Ik kan de ruis rondom mij eigenlijk best wil aan, behalve als het om ziektes gaat. Eén opmerking is al genoeg om te denken dat hij ernstig ziek is en me te haasten naar de dokter. (lacht) Zie je, er is veel werk aan de winkel…”

TRADITION MATTERS

De Azoren lijken nog zeer katholiek, klopt dat? Rita: “Ja, zeker! Heb je toevallig ‘de Romeiros’ gezien? Een groep mannen die momenteel op het eiland rondtrekken. Biddend en zingend, ze doen precies een boetedoening… Ja, die zijn we al een paar tegengekomen langs de baan of bij een kerk. Indrukwekkend, wel. Rita: “Of je nu praktiserend Katholiek bent of niet, Op São Miguel kan je een week vrijaf nemen op je werk om met de Romeiros een tocht te maken. Een week lang wandelen ze, denken ze na over het leven en worden ze een beter mens omdat ze echt tijd nemen voor zichzelf.” Een pelgrimstocht zoals die naar Santiago de Compostela ? Rita: “Wel min of meer, het is meer georganiseerd, en elk dorp heeft zijn eigen Romeiros groep. Ze slapen vaak op de grond, maar bewoners bieden ze evengoed een slaapplaats aan. Romeiros zijn altijd mannen, ik heb eigenlijk geen idee of vrouwen worden toegelaten. Je moet alleszins gedoopt zijn om te kunnen deelnemen aan de ervaring.”

Toen João en ik elkaar leerden kennen, vond ik het vreemd dat hij niet wist hoe hij moest bidden.

Ben je zelf gelovig? Rita: “João gelooft niet. Ik ben Katholiek maar ik heb een vreemde relatie met geloof. Soms voelt het sterk aan, soms word ik overmeesterd door twijfels… Toen João en ik elkaar leerden kennen, vond ik het vreemd dat hij niet wist hoe hij moest bidden. Hier krijg je dat met de paplepel en via de school mee. Je denkt er gewoon niet bij na.” We hebben in België ook een katholiek schoolsysteem, maar de kerken lopen wel leeg. Is dat ook hier het geval? Rita: “Over het algemeen zal je jonge mensen minder in de kerk vinden, maar in de dorpjes leven de tradities nog heel sterk door. Zo heeft elk dorp zijn eigen religieus feest. Wanneer ik klein was, was dat feest één van de belangrijkste momenten van het jaar, naast je eigen verjaardag en Kerstmis. Voor de rest was er op cultureel vlak bitter weinig te beleven. Ik ben opgegroeid met slechts 1 TV-kanaal, dat pas ‘s middags begon uit te zenden. Kinderen speelden altijd op straat, we hadden echt een vrij eenvoudig leventje. Het dorpsfeest was daarom ook zo bijzonder. Iedereen poetste zijn huis grondig, de gezinsleden werden in het nieuw gestoken, alles moest wijken voor het feest. In Água de Pau, waar ik opgroeide, valt het jaarlijks feest op 15 augustus. In Ponta Delgada, waar we nu wonen, heb je één van de grootste religieuze evenementen van het eiland.”

“De meeste van onze vrienden zijn ook katholiek. Ik was zelf ook graag eerst voor de kerk getrouwd voor we een kind kregen, maar een trouwpartij is zo duur en we wilden geen tijd verliezen. Ik word 36 en João 40… We hebben het huwelijk daarom even overgeslagen.” Is João Maria gedoopt? Rita: “Nee, Ik wil hem graag dopen, deze zomer…”(João fronst) Rita: “Ik wil hem graag dopen, en dan …” João: “Er is veel druk.” Rita: “Klopt, er is veel druk. Mijn moeder wil graag dat haar kleinzoon word gedoopt, hij gaat ook naar een school waar al zijn vrienden gedoopt zijn. Soms zeggen ze: ‘Het is niet goed om een religie te kiezen voor je zoon’, maar voor mij is het niet echt kiezen, eerder een optie aanreiken. Wanneer hij ouder is, doet hij ermee wat hij wilt.”

ISLAND MATTERS

Waar maken jullie zich het meeste zorgen om, als jullie naar de rest van de wereld kijken? Rita: “Het milieu en het huidige politieke klimaat baren me zorgen. We hebben in Europa zo hard gevochten voor onze vrijheden, waarden en democratie. Het lijkt wel alsof we aan het terugkeren zijn. Er zijn slechte mensen, maar we mogen die niet teveel gehoor geven, er zijn sowieso meer goede mensen. Die drang naar economisch protectionisme wordt in mijn ogen ook problematisch.” João: “Vroeger reisden we overal naartoe. Nu gaan we eerst na of onze bestemming een mogelijk terroristisch doelwit is… Hoe gaan jullie eigenlijk om met terrorisme? Het lijkt me gekmakend om in een plaats als België te wonen!” Amélie: “Echt?… Ik zie België niet meteen als een terroristisch doelwit, zelfs niet met de aanslag die we te we te verwerken kregen. Maar ik begrijp dat je dit beeld hebt als buitenstaander… Ook al is de kans dat men betrokken raakt bij een terroristische aanslag minimaal, toch heb ik al bewust populaire plaatsen vermeden. En ja, ik heb me al heel onveilig gevoeld omdat iemand die aan het profiel voldeed, in mijn ogen vreemd gedrag vertoonde. Je laat je vangen door die clichés… Vreselijk vind ik dat. Zeker achteraf. Die associatie met de Islam is echt niet ok.  We mogen vooral niet toegeven aan de angst en de polarisatie die terroristen willen creëren. Maar het is niet makkelijk. Maar om eerlijk te zijn baren de Europese verkiezingsresultaten, Trump en de ontwikkelingen in Turkije en Rusland me meer zorgen dan terrorisme.” João: “Voor ons lijkt dit allemaal gelukkig nog ver weg, wat de Azoren nog unieker maakt in Europa natuurlijk. Hier is het één en al vrede en rust. Maar het Europese klimaat beïnvloedt alleszins sterk onze manier van reizen. En ook andersom: Portugal was nog nooit zo populair bij toeristen. Net omdat ze het Midden-Oosten mijden.” Rita:  “De hele zomer is hier intussen volgeboekt. Die toeristische stormloop maakt ons eerlijk gezegd wat nerveus. We willen niet zoals Madeira of Ibiza worden. Ibiza zal het waarschijnlijk nooit worden, maar Madeira…” João: “Enkele jaren geleden, kon je er nog mooie hikes doen en kwam je bijna niemand tegen. Nu is het eiland zo commercieel en aangepast aan de noden van de toeristen. Zo jammer.” Rita: “Hier hebben we gelukkig nog kleine geheime strandjes waar buitenlanders geen weet van hebben, maar ook die verdwijnen stilaan.”

Vroeger reisden we overal naartoe. Nu gaan we eerst na of onze bestemming een mogelijk terroristisch doelwit is… voelen jullie dat niet met al die aanslagen in de buurt?

João: “Iedereen wil nu aan toeristen verhuren, het drijft de vastgoedprijzen de hoogte in. Voor de economische crisis konden meer mensen zich een huis veroorloven.” Hoe hebben jullie de crisis ervaren? Rita: “Met mijn job was alles gelukkig OK, en voor João ook. Voor mijn moeder was het anders. Ze woont en werkt nu in Bermuda, waar ze een stuk gelukkiger is.” João: “Wist je dat er ongeveer 2 miljoen Azorianen buiten de eilandengroep wonen? Heel wat mensen zijn naar Canada of de VS geëmigreerd. Die bestemmingen zijn historisch gegroeid, omwille van de walvisjacht bijvoorbeeld. Die is hier nu verboden, maar in Canada kan het wel nog.” Rita: “Er was een emigratiegolf in de jaren ‘60 en ‘80, en in de jaren ‘90 zijn er wat Azorianen teruggekomen. Maar met de laatste crisis zijn er weer heel wat vertrokken.” Wonen er hier dan opvallend minder jonge mensen op het eiland? Rita: “Niet echt, maar ze zijn vaak minder geschoold. Wie verder wil en kan studeren, trekt naar Europa. Er zijn speciale regelingen met verschillende universiteiten op het Portugese vasteland waar Azoriaanse studenten dan voorrang krijgen bij de inschrijvingen, bijvoorbeeld. De anderen gaan aan de slag in de VS als poetsvrouw, of in de bouw- of tuinsector, wat heel goed betaalt. Na 5 of 10 jaar komen ze dan terug met al hun spaarcenten op zak om hun leven hier verder te zetten. Maar waar ze ook zitten, Azorianen zijn altijd bijzonder trots.” João:  “Echt heel trots, ik ken geen trotser volk denk ik!” Rita: “Misschien omdat we net van zo’n klein stukje grond komen…”

We hoorden dat er meer koeien dan mensen leven op São Miguel. Rita: “Het was op een bepaald ogenblik heel lucratief om koeien te kweken voor melk en kaas, omdat er een Europese richtlijn was waardoor veeboeren gegarandeerd een inkomen kregen. Alles draaide toen om koeien, waardoor we zelfs verplicht werden om groenten te importeren, stel je voor… Nu we een melkcrisis doorgaan – melk en boter blijken nu toch niet gezond te zijn – worden opnieuw meer groenten lokaal gekweekt…” João: “De vissers hebben het ook heel moeilijk. De vispopulatie rondom de eilanden is enorm gekrompen door overbevissing.” Zijn er dan geen quota’s? João: “Oh jawel, het heeft helaas vooral met attitude en scholing te maken. Als de ene zich aan de regels houdt, mag je er zeker van zijn dat zijn buurman het niet doet uit. Bovendien zijn er gigantische Spaanse vloten, die onze wateren binnendringen met kleinere boten die op hun beurt aas uitgooien. Ter plaatse wordt uiteraard niet gevist,  de vissen volgen het spoor lokaas naar die gigantische schepen die zich in internationale wateren bevinden. Zo kunnen ze ganse scholen in een keer opvissen. Het is vreselijk, maar dergelijke praktijken zijn hier helaas schering en inslag. En onze vissers zijn met hun kleine boten niet opgewassen tegen die professionele bedrijven.” Heb je last van criminaliteit op het eiland? João: “Vooral familiale toestanden, die soms heel heftig zijn. De politie hoeft niet echt zoveel te patrouilleren voor dieven of zo. Het is niet zo dat ze snel heel ver kunnen geraken met hun gestolen goederen.” Rita: “Er is veel huishoudelijk geweld, vooral bij de boeren. Veel alcoholisme ook. Alcohol is hier heel goedkoop…” En drugs? Rita: “Niet zichtbaar, maar dat is er ook.” João: “Er is ooit een grote lading cocaïne op het strand aangespoeld. Je kon er als het ware je rugzak vol mee proppen voor geen geld.” Rita: “Er zijn toen veel mensen gestorven aan een overdosis… Het is nog niet helemaal duidelijk hoe ze hier geraken, maar ze zijn er alleszins.” Met een mechanische walvis misschien? João: “Haha, ja… wie weet.”

Het leven lijkt hier precies geweldig, zijn er dan echt geen nadelen? João: “Ik zie het niet als nadeel, want het is mijn keuze om hier te wonen. Eén nadeel misschien: het gebrek aan concerten, musea en cultuur. Maar mocht ik in Lissabon wonen, waar dat aanbod er wel is, zou ik er hoogstwaarschijnlijk ook geen gebruik van maken. Hier heb ik echt voor de natuur gekozen.” En jij, Rita? Rita: “Ik heb hier altijd gewoond… laat me even denken… Een nadeel is het gebrek aan medische specialisten. Ze zijn hier op één hand te tellen. Als er geen dokter beschikbaar is voor je medisch probleem kan je wel heel goedkoop naar het vasteland vliegen om behandeld te worden. Maar het is een heel gedoe.”

Blijven jullie voorgoed in de Azoren wonen? João: “Wel, kijk eens rond je.” Rita: “Ik had graag 1 of 2 jaar lang ergens anders willen wonen, het zijn uiteindelijk 6 maanden geworden, in Italië, na mijn studies. Maar kinderen krijgen en grootbrengen, zie ik alleen maar hier gebeuren.” João: “Misschien proberen we het in een later stadium wel.” Rita: “Ja, maar we keren dan zeker terug. Ik ga graag eens naar Lissabon om te shoppen, maar als ik er met João kom – die nota bene van daar is – wil hij onmiddellijk terug.” João: “Ik hou niet meer van de stad. Ik hou van de oceaan, ik heb de zee nodig…” Rita:  “Het leven is er ook zo anders. Mijn vrienden in Lissabon moeten veel meer plannen. Bijvoorbeeld, wanneer ze naar het strand gaan. Dan duurt dat minstens een uur. Wij kunnen op 5 minuutjes beslissen wat we gaan doen en heel snel op onze bestemming zijn. Of we nu naar het bos, de bergen, een park of het strand willen gaan. Dat kan allemaal heel spontaan… We zijn hier echt gelukkig, zelfs met weinig middelen.”

Euh, ik zie João Maria aan het kattenvoer zitten… João: (springt recht) “ Echt?! Neen, dat mag je niet doen! Het is niet de eerste keer dat we hem betrappen… maar zoveel kwaad zal het niet kunnen zeker?” (lacht)

 

Dit gesprek kon plaatsvinden dankzij de support van TUI fly. Wil je graag zelf naar de Azoren? Lees dan waarom we daar in de eerste plaats zijn beland en vind een paar van onze tips om er met je kinderen naar te reizen op de TUI Fly blog. Zit je nog met vragen? Stuur ons een mailtje via hello (at) daronsdaronnes (dot) com.

Woord & beeld © Amélie Rombauts & Koen Van Weverberg – DaronsDaronnes.com